Szukaj w serwisie
Sprawdź nazwę ulicy
 
 


Fundacja Historyczna Liegnitz.pl

o Fundacji

Kategorie

Historia miasta
Katalog firm
Miejsca
Legniczanie
Galeria
Źródła

Nasz serwis

geneza regulamin pliki cookie (nowe zasady) mapa serwisu kontakt
« strona główna

Aktualności na forum

15.10.2024, janbro:
Re: Cmentarz komunalny
Te kamienie o które się pytasz są obecnie w Lapidarium na cmentarzu od 2014 r.

18.11.2022, Kefir:
Re: Sztuka cmentarna
Całą serię zdjęć legnickiego cmentarza wykonaną przez Krafta znajdziemy pod...

17.11.2022, Kefir:
Re: Sztuka cmentarna
Henry Kraft to mało znana nam postać naszego miasta. Człowiek wykształcony...

Zaloguj się do forum:

login:
hasło:

lub załóż konto


Nasi przyjaciele

 

Kolej

W latach 30. XIX w. zaczęto rozważać stworzenie połączenia kolejowego między Wrocławiem a Berlinem, przechodzącego przez Legnicę. Wtedy jeszcze projekt nie miał szans na realizację, ponieważ planowana linia nie miałaby bezpośredniego połączenia z ośrodkami przemysłu wydobywczego i hutniczego na Śląsku. Kolejne projekty wysunięto w latach 1837-1839. Tym razem stanowiły one już element logicznego systemu transportowego, mającego połączyć ośrodki produkcji na Górnym Śląsku z rynkami zbytu w centrum monarchii oraz porty Morza Bałtyckiego z Galicją i Azją Mniejszą.

Do budowy linii kolejowej, łączącej stolicę Dolnego Śląska ze stolicą Prus, powołano w 1843 r. Towarzystwo Kolei Dolnośląsko-Marchijskiej (Niederschlesisch-Märkische Eisenbahngesellschaft). Budowę linii rozpoczęto po uzyskaniu koncesji 27 listopada 1843 r. Odcinek z Wrocławia do Legnicy, będący jednym z 5 oddziałów, na jakie podzielono budowaną linię, nie przedstawiał większych trudności terenowych. Wiosną 1844 r. trwały już prace końcowe przy budowie dworca legnickiego. Ich szybkie tempo spowodowało, że po dwutygodniowych jazdach próbnych – 18 października 1844 r. - uroczyście otwarto odcinek Wrocław – Legnica. Jak to wówczas było w zwyczaju, ustrojono dworzec i świątecznie przyjmowano bankietem na peronach przybyłych gości. Od 1865 r. dworzec służył także Kolei Wrocławsko-Świebodzkiej. Zasadnicza bryła budynku zachowana jest do dzisiaj.

Jeszcze przed rewolucją dwa pociągi dziennie łączyły Legnicę z Wrocławiem i Berlinem. W 1855 r. Legnica uzyskała połączenie z linią Wrocław – Świebodzice, tym samym łącząc się z dolnośląskim zagłębiem węglowym. Kolejne odcinki oddane w grudniu 1869 i w styczniu 1871 r. z Lubinem i Rudną pozwoliły uzyskać połączenie z Głogowem. W 1884 r. zbudowano połączenie do Złotoryi, a w 1896 r. do Marciszowa. W 1898 r. Legnica stała się węzłem 7 linii kolejowych, co dawało doskonałe perspektywy rozwoju gospodarczego. Oprócz tego rozbudowa węzła kolejowego stworzyła nowe miejsca pracy. W 1855 r. kolej zatrudniała 89 osób.
W latach 1922-1929 przeprowadzono budowę nowego dworca, który jest użytkowany do chwili obecnej. W czerwcu 1927 r. przy okazji odbywającej się w Legnicy wystawy GUGALI oddano do użytku halę z kasami biletowymi. Uroczyste otwarcie całego założenia nastąpiło 7 grudnia 1929 r.

Źródło: M. Jerczyński, S. Koziarski, 150 lat kolei na Śląsku, Opole – Wrocław 1992

Dzieje kolei legnickiej opublikował Liegnitzer Heimatblatt (nr 5/2002)

Odkrycie powozu parowego poruszającego się po torach zapoczątkowało nową epokę. Jednak nowy wynalazek nie spotkał się początkowo z pozytywnym przyjęciem i wywołał duży niepokój wśród ówczesnego społeczeństwa. Mówiono, że jest to „dzieło szatana” oraz prorokowano, iż maszyna przyczyni się do napływu „obcych, niegodziwych ludzi” do miast i wsi, na czym ucierpią ludzie interesu, tracąc swoich klientów.
Już w roku 1829 Goethe pisał: „wielce mnożąca się maszyna dręczy i przeraża mnie; jak burza przetacza się i choć pomału, już obrała kierunek, z którego nadejdzie, aby uderzyć”.
W 1835 r. otwarto pierwszą niemiecką linię kolejową pomiędzy Norymbergią a miastem Fürth. W tym samym roku rozpoczęto pertraktacje z Berlinem, dotyczące połączeń torowych na Śląsku. Chociaż podczas negocjacji napotkano wiele problemów, udało się je pokonać i w 1843 r. zostały pomyślnie zakończone, co było też zgodne z życzeniem Królestwa Saksonii. Jednak dopiero rok po zakończeniu rozmów budowa linii kolejowej na odcinku Breslau - Liegnitz - Kohlfurt - Berlin (Wrocław - Legnica - Węgliniec - Berlin) stała się kwestią naglącą, kiedy to jednocześnie zapewniono połączenie kolejowe z Dreznem.
Po odbyciu 6 próbnych jazd (pierwsza 4 października w bardzo deszczową i burzliwej pogodę), uroczyste otwarcie linii kolejowej biegnącej w kierunku wschodnim na odcinku Liegnitz - Maltsch - Neumarkt - Breslau (Legnica – Malczyce - Środa Śląska - Wrocław) nastąpiło 18 października 1844 r. Inauguracja pierwszej jazdy pojazdu parowego spółki kolejowej „Niederschlesich-Märkische Eisenbahn Gesellschaft” odbyła się oczywiście w obecności wielu ważnych osobistości, natomiast czas potrzebny na dotarcie do Wrocławia drogą kolejową wynosił wówczas 2 godziny i 15 min.
Z czterech lokomotyw wykorzystywanych do ciągnięcia wagonów szczególnie wyróżniała się angielska lokomotywa „Stephenson” (na rycinie). Pozostałe trzy lokomotywy sprowadzono z fabryki Borsiga w Berlinie i oddano do użytku w Legnicy.
W niedzielę, 13 października 1844 r., czyli pięć dni przed uroczystym otwarciem linii klejowej, muzykant legnicki Bilse przygotował wraz ze swoją trupą popołudniowy koncert w „Badehaus” (późniejszy „Volkshaus” lub „Hubertushof”). Tam również odbyła się premiera utworu jego autorstwa „Liegnitzer-Breslauer Eisenbahn-Galopp, opus 3”, który cieszył się ogromną popularnością, nadając tym samym zbliżającemu się wydarzeniu dodatkowo muzyczny charakter.
Pierwszy rozkład jazdy pociągów spółki kolejowej na linii Legnica - Wrocław
Przedstawiony powyżej wydruk pierwszego rozkładu jazdy z codziennymi odjazdami i przyjazdami stanowi kopię rozkładu umieszczonego w gazecie „Liegnitzer Stadtblatt” (10 października 1844 r., s 340). Stacje, na których pociąg się zatrzymywał, to odpowiednio: Malczyce, Środa Śląska, Miękinia, Leśnica i Wrocław. Opublikowany rozkład jazdy wszedł w życie 19 października 1844 r., dzień po uroczystym otwarciu linii kolejowej.

Linię kolejową w kierunku zachodnim na odcinku Legnitz – Haynau - Bunzlau (Legnica – Chojnów - Bolesławiec) uruchomiono już 1 października 1845 r. Otwarcie kolejnego połączenia kolejowego miało miejsce 1 września 1847 r. na odcinku Bunzlau - Kohlfuhrt (Bolesławiec - Węgliniec). W październiku tego samego roku pociągnięto wzdłuż tego odcinka linię telegraficzną, jeszcze wtedy zawieszoną na drewnianych słupach, która umożliwiła „zaskakująco szybką” wymianę wiadomości. W 1852 r. koleje zostały upaństwowione, a dwa lata później wybudowano i oddano do użytku linię kolejową na odcinku Liegnitz - Jauer (Legnica - Jawor).
Ilustracja najstarszego dworca legnickiego
Kolejna linia kolejowa, tym razem na odcinku Liegnitz – Arnsdorf - Bunzlau (Legnica – Miłkowice - Bolesławiec), zostaje uruchomiona 1 października 1854 r.

Zaledwie dziesięć lat po ukończeniu linii kolejowej Zachód - Wschód podjęto decyzję o budowie kolei Północ - Południe. 16 grudnia 1856 r. uruchomiono linię na odcinku Jauer - Striegau - Königszelt, (Jawor – Strzegom - Jaworzyna Śląska), łączącą Równinę Legnicką z Przedgórzem. Następny odcinek trasy kolejowej to Liegnitz – Parschwitz - Steinau/Oder - Raudten - Queissen - Glogau (Legnica - Prochowice - Ścinawa - Rudna-Gwizdanów - Głogów) uruchomiony 1 października 1871 roku. W roku 1884 upaństwowiono także Freiburger Bahn (Świebodzickie Koleje). Tym sposobem rozwój kolei przyczynił się do ponownego ożywienia prastarego szlaku, któremu Legnica zawdzięcza swoje powstanie. Natomiast ruch kolejowy z Berlinem nabrał rozpędu w 1875 r. dzięki otwarciu odcinka Arnsdorf - Modlau - Sagan (Miłkowice - Modła - Żagań).  Kolejne dziesięć lat upłynęło, zanim miasto i powiat legnicki oraz złotoryjsko-chojnowski pozytywnie rozpatrzyły plan wybudowania drugiego połączenia kolejowego z Przedgórzem, które otrzymało nazwę Katzbachtalbahn (Linia kolejowa Doliny Kaczawy).  Natomiast odcinek Liegnitz - Goldberg (Legnica - Złotoryja) uruchomiono 15 października 1884 r. jako drugorzędną państwową linię kolejową, którą w języku ludowym nazywano „Guldberga Bimmelboahne” (Ciuchcia Guldbergowa). Już powstały plany co do dalszej części odcinka biegnącego przez Świerzawę, lecz najpierw, 15 sierpnia 1896 r., linia Katzbachtalbach zyskała w Marciszowie połączenie z linią kolejową Gebirgsbahn (kolej górska). I tak kolej ta zyskała swój dalszy ciąg również w dół rzeki.  Jako prywatna kolej Kleinbahn pośredniczyła w ruchu kolejowym pomiędzy powiatami ścinawskim, wołowskim i górowskim, a nawet z prowincją poznańską.
 W 1897 r. na targu bydlęcym w Legnicy przy Glogauer Hag wybudowano dworzec boczny dla linii Kobyliner Bahn należącej do spółki kolejowej „Liegnitz-Rawitscher – Eisenbahngesellschaft”, który połączono tunelem dla pieszych z Dworcem Głównym 1 maja 1898 r., a samą linię kolejową oddano do użytku 3 lutego 1898 r.
Częściowy widok Dworca, z którego do dzisiaj pozostała już tylko część z dwoma wieżamiDworzec Miejski (Główny) już dawno przestał być tym samym, starym dworcem z roku 1844. Z powodu braku wystarczającej powierzchni musiał zostać przeniesiony w kierunku wschodnim, gdzie wybudowano dworzec wyspowy pomiędzy dwoma liniami kolei państwowej. Uroczyste otwarcie miało miejsce 10 maja 1880 r., a dzięki wybudowaniu tuneli dworzec zyskał połączenie z miastem. W ten sposób Legnica zapewniła sobie kluczową pozycję w ruchu kolejowym Dolnego Śląska, na co bez wątpienia zasługiwała, biorąc pod uwagę, że miasto było stolicą rejencji. Od tej pory siedem linii kolejowych rozpościerało się we wszystkich kierunkach, łącząc sąsiednie okręgi oraz stolicę Rzeszy Berlin. Specjalny peron znajdujący się poza halą dworca głównego przeznaczony był dla pociągów kursujących pomiędzy Legnicą a Złotoryją.
Z czasem nawet ten dworzec okazał się za mały. Pierwszym krokiem służącym jego odciążeniu było utworzenie kolei okrężnej, której budowę rozpoczęto w 1914 r., lecz z powodu wybuchu pierwszej wojny światowej nie doprowadzono do końca. Dopiero w 1926 r. kolej została ukończona, po czym oddana do użytku. Należy dodać, że już w 1912 r. rozpoczęto rozbudowę całego dworca, która obejmowała również wyższe ułożenie torowiska. W 1920 r. koleje, o ile należały do państwa, przeszły na własność Rzeszy Niemieckiej. W 1924 r. zarząd nad nimi przejęła spółka niemieckich kolei państwowych Deutsche Reichsbahn Gesellschaft. Natomiast dla kolei będących w rękach prywatnych i nie należących do Deutsche Reichsbahn istniała dyrekcja spółki kolejowej „Liegnitz-Rawitscher-Eisenbahngesellschaft” przy Steinauerstrasse (ul. Ścinawska).

W 1927 r. nadszedł dzień próby dla nowego dworca legnickiego, którego rozbudowę właśnie ukończono. Jak na tamte czasy, była to niezwykle nowoczesna budowla i jeszcze do dzisiaj jest w stanie pełnić swoje funkcje. Dworzec został oddany do użytku jeszcze zanim nastąpiło jego oficjalne otwarcie. Wszystko po to, by sprostać potrzebom związanym z odbywającą się wielką niemiecką wystawą sztuki ogrodniczej i dolnośląskich rzemiosł „Deutsche Gartenbau und Schlesiche Gewerbe Austelung” (w skrócie „Gugali”). Sama inauguracja dworca odbyła się dopiero 7 grudnia 1929 r., czyli dwa i pół roku po jego uruchomieniu.
Legniczanie byli dumni ze swojego dworca, który w końcu uznano za w pełni ukończony. Jednak jego budowa związana była z ogromną zmianą wyglądu północnej części miasta. Tam gdzie jeszcze przed laty stały stare domy przy wąskich, krętych uliczkach, teraz ciągnęły się szerokie, wybrukowane ulice, na których stały przestronne obiekty. Goście przybywający do śląskiego miasta ogrodów najpierw wychodzili na duży, bardzo dobrze zaprojektowany plac dworca, a następnie, mijając okazałe budynki, kierowali się w stronę centrum.

Wejście główne dworca kolejowego. Karta pocztowa z 1943 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Fasada frontowa dworca kolejowego. Karta pocztowa z 1936 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Wyspowy dworzec kolejowy na karcie pocztowej z 1906 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Karta pocztowa z 1914 r. z widokiem hotelu Reichshof. W oddali widok dworca kolejowego. Ze zbioru K.Makowca
Dworzec kolejowy oddany do użytku w 1880 r. Karta pocztowa z 1902 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Fotografia wykonana na peronie legnickiego dworca kolejowego. Ze zbioru D.Jurycza
Budynek legnickiego dworca kolejowego. Karta pocztowa ze zbioru K.Makowca
Wagony na peronie legnickiego dworca. Fotografia ze zbioru D.Jurycza
Sala restauracji dworcowej prowadzonej przez Leo Plazikowskiego. Karta pocztowa z 1933 r. ze zbioru K.Makowca
Rzeźba Leopardy na czatach Otto Pilza przed budynkiem dworca kolejowego. Karta pocztowa ze zbioru K.Makowca
Budynek dworca kolejowego na karcie pocztowej z 1930 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Gmach dworca kolejowego na karcie pocztowej ze zbioru K.Makowca
Ulica kolejowa wraz z budynkiem dworca. Karta pocztowa z 1930 r. ze zbioru P.Winklera
Gmach dworca kolejowego na karcie pocztowej z 1931 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Hotel Reichshof (po lewej) oraz budynek dworca kolejowego na karcie pocztowej ze zbioru K.Makowca
Tramwaj przed dworcem kolejowym na fotografii wykonanej 7 stycznia 1930 r. Ze zbioru L.Moszyńskiego
Budynek dworca kolejowego na karcie pocztowej z 1932 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Budynek legnickiego dworca kolejowego, wybudowany w latach 20. XX w. Karta pocztowa z 1932 r. ze zbioru L.Moszyńskiego
Legnicki dworzec kolejowy z 1880 r. na karcie pocztowej z 1916 r. ze zbioru L.Moszyńskiego
Budynek dworca kolejowego na karcie pocztowej ze zbioru Z.Grosickiego
Legnicki dworzec kolejowy na karcie pocztowej ze zbioru W.Ziętka
Budunek legnickiego dworca kolejowego na karcie pocztowej z 1943 r. ze zbioru W.Ziętka
Budynek dworca kolejowego na karcie pocztowej z 1942 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Chronologicznie drugi dworzec kolejowy w Legnicy. Karta pocztowa z 1918 r. ze zbioru L.Moszyńskiego
Poczekalnia I i II klasy wraz z restauracją na chronologicznie drugim dworcu kolejowym w Legnicy. Karta pocztowa z 1915 r. ze zbioru L.Moszyńskiego
Mijanka tramwajów przed drugim dworcem kolejowym na karcie pocztowej z 1899 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Legnicki dworzec kolejowy funkcjonujący do lat 20. XX w. Karta pocztowa z 1913 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Widok drugiego dworca kolejowego na noworocznej karcie pocztowej z 1902 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Poczekalnia legnickiego dworca z restauracją Leo Plazikowskiego. Karta pocztowa z 1928 r. (prawa autorskie: Liegnitzer Sammlung Wuppertal)
Peron kolejowego dworca wyspowego w Legnicy. Karta pocztowa z 1908 r. ze zbioru L.Moszyńskiego
Karta członkowska z 1938 r. Legnickiego Związku Kolejowego należąca do manewrowego Karla Wenigera, który mieszkał przy Gustav-Adolf-Straße 31 (obecna ul. S.Czarnieckiego).
Pozdrowienia z legnickiego dworca kolejowego. Karta pocztowa z 1906 r. ze zbioru L.Moszyńskiego
Poprzedni dworzec w Legnicy działający do 1927 r. na karcie pocztowej ze zbioru L.Moszyńskiego
Peron legnickiego dworca na karcie pocztowej z 1899 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Widok na drugi legnicki dworzec kolejowy. Karta pocztowa z 1902 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Peron legnickiego dworca na karcie pocztowej ze zbioru K.Makowca
Noworoczna karta pocztowa z 1910 r. ze zbioru K.Makowca
Budynek legnickiego dworowego kolejowego na karcie pocztowej z 1941 r. (prawa autorskie: Liegnitzer Sammlung Wuppertal)
Budynek dworca kolejowego na karcie pocztowej z 1936 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Fotografia przedstawiająca jedną z sal na dworcu kolejowym oddanym do użytku w 1929 r.
Widok drugiego dworca kolejowego w Legnicy na karcie z 1915 roku
Rzeźba Leopardy na czatach Otto Pilza przed budynkiem dworca kolejowego. Karta pocztowa z 1932 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Peron legnickiego dworca na karcie pocztowej z 1915 r. ze zbioru K.Makowca
Peron legnickiego dworca kolejowego na karcie pocztowej ze zbioru K.Makowca
Legnicki dworzec kolejowy na karcie pocztowej ze zbioru K.Makowca
Poczekalnie dworca kolejowego na karcie pocztowej ze zbioru K.Makowca
Dworzec kolejowy i plac Dworcowy na karcie pocztowej z 1929 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Budynek dworca i plac dworcowy na karcie pocztowej z 1942 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Budynek dworca kolejowego na karcie pocztowej z 1930 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Dworzec kolejowy na karcie pocztowej z 1937 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Dworzec kolejowy na karcie pocztowej z 1939 r. ze zbioru Z.Grosickiego
Bilety kolejowe na pociąg osobowy z Legnicy do: Chojnowa Świeradowa Zdrój, Jeleniej Góry i Żagania z lat 1943-1944
Dworzec kolejowy na karcie pocztowej z 1937 roku.
fotografia wykonana na peronie legnickiego dworca
fotografia wykonana na peronie legnickiego dworca
fotografia wykonana na peronie legnickiego dworca 27 sierpnia 1938 roku
Fotografia wykonana na peronie legnickiego dworca w 1941 roku
Widok, chronologicznie drugiego dworca kolejowego z przyległym placem. Po lewej stronie wejście przez tunel na perony, gdzie znajdowały się budynki stacji z poczekalniami , wzniesione w 1880 r. Po prawej, dworzec towarowy. Karta pocztowa z 1907 r.
Budynek dworca oddanego do użytku w 1929 r. Przed nim ustawiono wykonane z brązu leopardy, które podczas wystawy GUGALI znajdowały się na dziedzińcu między pawilonami z wyrobami rzemiosła
Dworzec kolejowy funkcjonujący do 1927 roku. Karta pocztowa z 1916 roku
Poczekalnia drugiego dworca kolejowego. Karta pocztowa z 1906 r.
« poprzedni następny »
 
   
   
   

 

   
  decor handcrafted by egocentryk.org  
   


    Serwis:     « strona główna    geneza     regulamin     pliki cookie (nowe zasady)     mapa serwisu     kontakt         |      Fundacja:     « strona główna    o Fundacji         |     flag PL

© Fundacja Historyczna Liegnitz.pl, 2011-2014. Wszelkie prawa autorskie zarówno do serwisu, jak i prezentowanych materiałów są zastrzeżone.