Marthaheim

Schronisko i zakład kształcenia dla służących oraz żłobek i zakład opiekuńczy dla małych dzieci Marthaheim powstał 9 czerwca 1880 r. Mieścił się on w budynku na parceli Jauerstraße 5 (ul. Jaworzyńska) wzniesionym w 1880 r. 5 marca 1885 roku podczas posiedzenia zarządu pod kierunkiem majorowej von Wickede postanowiono kupić działkę pod inwestycję. Już 18 października 1886 r. odbyło się uroczyste poświecenie nowej placówki prowadzonej przez diakonisy, która znajdowała się w budynku z cegły klinkierowej przy ul. Marthastrasse (ul. Zofii Kossak). Mieściły się tam oddziały dla kobiet, mężczyzn i dzieci z uboższych warstw społecznych oraz mieszkania dla diakonis, czyli członkiń świeckiego stowarzyszenia kobiet pracujących jako nauczycielki lub pielęgniarki. Obok, w sąsiednim budynku działał Schlegelstift. Było to schronisko dla 24 niezdolnych do pracy dziewcząt i kobiet pochodzenia robotniczego. Zostało ono zbudowane za pieniądze zmarłego w 11 lutego 1885 r. dra Ferdinanda Schlegela, który swoim testamentem przeznaczył na ten cel 24 tysięcy marek. Budynek został poświęcony 16 sierpnia 1886 r. Połączone ze sobą Schlegelstift i Marthaheim posiadały wspólny zarząd, któremu na przełomie wieków przewodniczył radca rejencji Juliusz Raeck. W 1892 r. zakład uzyskał osobowość prawną pod nazwą Evangelische Diakonissenanstalt.
Od 30 lipca 1945 r. w Marthaheim znajdował się tam trzeci w mieście i jedyny niemiecki szpital z 380 łóżkami i oddziałami: chirurgicznym, ginekologicznym, wewnętrznym i zakaźnym. Oprócz lekarzy – doktora Wilke, Ulricha, Marianny i Edwarda Bergerów, pracowały tam siostry Czerwonego Krzyża, diakoni, zakonnice tzw. Szare Siostry i pielęgniarki – wolontariuszki. Administracją szpitalną kierował Franz Ritter, wspomagał go nauczyciel Joseph Jauer. W szpitalu leczono też Rosjan i Polaków

Obecnie budynek zajmowany jest przez Łemkowski Zespół Pieśni i Tańca „Kyczera”. 

Źródła:
Humeńczuk G., Legnica około 1900 roku, Legnica 2004
Mokrzanowska M., Budych Z., Wszystkim na zdrowie. Historia Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego, Legnica 2009